فهرست یا الواح شانزده گانه داروهای مفرده پورسینا

پورسینا در کتاب قانون جلد دوم شانزده فهرست تحت نام شانزده لوح ارائه می کند که جهت استفاده راحت تر جویندگان است و هر لوح به رنگی ویزه است که نشان از هوشمندی و ظرافت طبع او در تشریح علوم پزشکی دارد. او می نویسد:

"من ادویه مفرده ای را که در حرفه ما پزشکان به کار میروند در لوح هایی قرار داده ام که هر لوحی رنگ ویژهای دارد و این رنگ آمیزی برای این است که جویای این صنعت بتواند با داروها آسانتر آشنا شود و فایده هریک از آنها را برای اندامهای ظاهری و باطنی و زیان آنها را نیز به سرعت دریابد."

( برای نمونه لوح دوم راه برد هایی برای گزینش بهترین دارو می باشد که همین باعث صرفه جویی در وقت و کمک سریع به بیمار می شود.
در حالی که لوح سوم به شناسایی مزاج و اثر گذاری دارو پرداخته و جالب ترین لوح شانزدهم است که به لو ح داروهای احتیاطی یا جایگزین اختصاص دارد.این لوح برای زمانی است که داروهای معرفی شده در لوح های قبلی یافت نشوند و درنتیجه نیاز به داروی جایگزین باشد که این لوح یا فهرست به پزشک کمک می کند تا داروی جایگزین را نسخه بنویسد)

او سپس فهرست و لوح های شانزده گانه را بصورت زیر ارائه می کند:


لوح اول: اسامی ادویه مفرده و تاثیر و خاصیت آنها.

لوح دوم: گزینش بهترین نوع دارو.

لوح سوم: چگونگی دارو و شناسایی مزاج آن.

لوح چهارم: ویژگی حالات و اثرات عمومی دارو مانند گداختن، رسانیدن، پوشش شدن، تخدیر و همانند این
کنشها که قبلاً در جمله اول بیان کردیم و خواص دیگری که ممکن است داشته باشند، برای معرّفی هریک از
آنها رنگ ویژهای در موقع نگارش به کار بردیم تا آسان پیدا شود.
لوح پنجم: کاربرد دارو در آرایش پوست از قبیل زدودن برص، زگیل و همانند آنها که با رنگ ویژهای ثبت شده
است و اثر آن در آرایش مو نظیر نگهداری، دراز شدن، سیاه کردن مو که با رنگ متمایزی نوشته شده است و هر
اثری که دارو در مورد پوست یا مو داشته باشد جزء آرایش محسوب میشود و هرکدام به رنگی جداگانه درآمدهاند
تا جوینده مطلب را رهنمون باشند.
لوح ششم: کاربرد دارو در دمل و جوشها که هر صِنفی از آنها نیز رنگ ویژه خود را دارد.
لوح هفتم: برای هریک از حالات: قَرحه ها، زخمها، شکستگیها رنگ خاصی به کار بردهایم.
لوح هشتم: کاربرد دارو در درمان بیماریهای مفاصل و پیها با رنگ ویژه آنها.
لوح نهم: کاربرد دارو در بیماریهای وابسته به کلیه قسمتهای سر با رنگی متمایز.
لوح دهم: اثر دارو در بیماریهای چشم و متعلّقات آن.
لوح یازدهم: کاربرد دارو در بیماریهای اندامهای تنفسی و سینه که با رنگ ویژهای نشان داده شده است.
لوح دوازدهم: تاثیر دارو در درمان بیماریهای اندامهای غذایی که آنها هم به رنگ جداگانهای ثبت شدهاند.
لوح سیزدهم: کاربرد دارو در بیماریهای دستگاه دفع که به رنگ خاصی نشان داده شدهاند.
لوح چهاردهم: کاربرد دارو در انواع تب و متعلّقات آنها.
لوح پانزدهم: رابطه داروها با زهرها.
لوح شانزدهم: ذکر داروهایی که آنها را داروی احتیاطی (جایگزین) میتوان شمرد یعنی اگر داروی مورد نظر
پیدا نشود، داروی دیگری را بجای آن استعمال میکنیم که کار اولی را انجام میدهد . نباید فراموش کرد که شاید
هریک از داروهای ثبت شده در همه لوحها تکرار شده باشد و شاید تنها در یک لوح یا بیشتر از یک لوح ثبت شدهباشد و در سرآغاز این کتاب به این ترتیب توجه کرده ایم